Trwałe pogorszenie estetyki zewnętrznych powierzchni ścian jest najczęściej skutkiem występowania wykwitów solnych z podłoża. Potocznie, jako wykwity solne określa się związki chemiczne zaliczane do soli rozpuszczalnych w wodzie, które w postaci nalotów wykrystalizowały na powierzchni materiałów budowlanych. Nie zmienia to faktu, że każdy taki wykwit na powierzchni elewacji w znacznym stopniu pogarsza estetykę obiektu i może doprowadzić do trwałego uszkodzenia oraz odbarwienia zewnętrznej warstwy.
Geneza powstawania wykwitów na powietrzni elewacji
Czynnikiem niezbędnym dla powstania wykwitu solnego jest źródło soli rozpuszczalnej w wodzie i woda np. w postaci wilgoci. Gdy brak jest wody to, mimo że w podłożu może znajdować się sól rozpuszczalna w wodzie, zjawisko wykwitów solnych nie wystąpi. To właśnie migracja wody przez porowate materiały budowlane jest bezpośrednią przyczyną, powstawania wykwitów solnych na powierzchni elewacji. Sole pojawiające się, jako wykwity solne, w zależności od składu chemicznego mogą mięć różny stopień rozpuszczania w wodzie. Dlatego dodatkowym czynnikiem, który ma wypływ na występowanie wykwitów jest czas kontaktu wody ze źródłem soli. Dlatego ze względu na czas oddziaływania wilgoci występujące wykwity można podzielić na pierwotne tzn. powstałe bezpośrednio po zabudowaniu i związaniu materiału oraz wtórne pojawiające się po pewnym, dłuższym okresie czasu.
Zjawisko migracji wody wraz z solami odbywa się podczas wysychania zawilgoconego materiału. Szybkość tego procesu zależy od równowagi temperaturowo-wilgotnościowej między podłożem a otoczeniem. Im jest ona wyższa tym intensywniej zachodzą procesy schnięcia, a tym samym transportu oraz krystalizacji soli na powierzchni elewacji. Z tego też względu w niektórych porach roku tj. wiosna i jesień, wykwity pojawiają się częściej i intensywniej niż w pozostałych. Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na występowanie wykwitów jest skład stosowanych materiałów budowlanych oraz ich parametry hydrofobowe, dyfuzyjne i wytrzymałościowe. Z punktu widzenia ograniczenia możliwości występowania wykwitów najważniejsze jest zabezpieczenie elewacji powłokami, które umożliwią szybkie i swobodne odprowadzenie wilgoci poza obręb elewacji a jednocześnie będą stanowiły skuteczną barierę dla wnikania wody z zewnątrz.
2. Warunki aplikacji i prawidłowe wykonawstwo
Warunki aplikacji i sposób prowadzenia robót mają istotne znaczenie dla przebiegu reakcji wiązania i twardnienia wielu hydraulicznych materiałów budowlanych, a w konsekwencji powstawania związków rozpuszczalnych w wodzie. Dlatego prace z tymi materiałami należy zawsze prowadzić w ściśle określonym reżimie technologicznym (w temp. powyżej +5°C oraz poniżej +25°C), nie zależnie od tego czy mamy do czynienia z zaprawa gotową czy też przygotowaną bezpośrednio na budowie. W czasie gorących dni należy ograniczyć prace na powierzchniach bezpośrednio nasłonecznionych i zabezpieczyć powierzchnię elewacji odpowiednimi siatkami osłonowymi. W trakcie opadów atmosferycznych nie powinno się prowadzić prac, a cały wznoszony mur należy zabezpieczyć przed dostępem wody (np. folią).
Po zakończeniu etapu murowania i tynkowania należy odczekać odpowiedni okres (zależny to od warunków pogodowych), aby pozwolić odparować wodzie technologicznej z muru. Do kolejnych prac wykończeniowych można przystąpić dopiero wówczas, gdy z muru została usunięta woda technologiczna. Ściana zewnętrzna powinna być właściwie zabezpieczona przed podciąganiem kapilarnym wilgoci z podłoża.
3. Ochrona konstrukcyjna elewacji
Nie mamy wpływu na skład chemiczny i sposób oddziaływania otoczenia na elewację budynku. To, co od nas zależy, to rodzaj zastosowanych materiałów budowlanych oraz projekt architektoniczny budynku. Dlatego też, budynki należy projektować w taki sposób, aby były maksymalnie zabezpieczone przed wodą, zarówno opadową jak gruntową i rozbryzgową. Im lepiej chronimy elewację przed wodą, tym mniejsze będzie prawdopodobieństwo wystąpienia nieestetycznych wykwitów. Dlatego do ochrony przed wykwitami solnymi służą wszystkie środki, które prowadzą do ochrony przed wilgocią i/lub wspomagają szybkie schnięcie elewacji budynku. Niestety w nowoczesnej architekturze często rezygnuje się ze sprawdzonych przez wieki zadaszeń i okapów, dlatego nie może dziwić fakt częstego występowania wykwitów na obiektach bez odpowiedniego występu dachowego. Dach skutecznie chroni przed opadami i skraca okres zawilgocenia elewacji.
4. Ochrona technologiczna elewacji
Pod pojęciem ochrony technologicznej budynku rozumie się wszystkie dodatkowe środki ochrony powierzchni zapewniające skuteczną ochronę przed niepożądanym wnikaniem wód opadowych i wilgoci. Taką ochronę zapewnia impregnacja powierzchniowa lub pokrycie elewacji powłokami ochronnymi. Zastosowanie impregnatów hydrofobizujących zmniejsza napięcie powierzchniowe podłoża, dzięki czemu nie jest możliwe zwilżenie go wodą. Jednocześnie powstała powłoka ma mikroporowatą strukturę, umożliwiającą swobodne oddychanie ścian zewnętrznych. Powszechne zastosowanie przy hydrofobizacji chłonnych materiałów budowlanych znajdują silikonowe preparaty HYDROPOR i SILIKON B Farby KABE. Oba te preparaty skutecznie zabezpieczają podłoże przed wnikaniem wody deszczowej i substancji agresywnych zawartych w powietrzu. Zapewniają wysoka ochronę przed powstawaniem plam i wykwitów oraz przed rozwojem glonów i grzybów. Znacznie redukują nasiąkliwość powierzchniową podłoża i zwiększają odporność na zabrudzenia. Stosowane są do hydrofobowej impregnacji wszelkich podłoży budowlanych występujących na zewnątrz budynku, a w szczególności do impregnowania podłoży betonowych, tynków wapiennych, wapienno-cementowych i cementowych, płyt cementowo-włóknowych, murów z klinkieru, z cegły licowej, z cegły silikatowej, okładzin z piaskowca i chłonnych powłok malarskich. Charakterystycznym przykładem zastosowania tych preparatów jest hydrofobowa impregnacja strefy cokołowej budynku, narażonej na intensywne działanie wody rozbryzgowej i szybkie zabrudzenie powierzchni.
ZASTRZEŻENIE: przedstawione w niniejszym artykule metody postępowania/informacje stanowią jedynie propozycje działań, które w konkretnej sytuacji ze względu na specyfikę danego przypadku mogą się nie nadawać do zastosowania i nie gwarantować osiągnięcia takiego efektu. Wobec tego, przed zastosowaniem określonego sposobu postępowania należy go każdorazowo poddać analizie przez pryzmat posiadanej specjalistycznej wiedzy technicznej lub skonsultować ze specjalistami w zakresie danej dziedziny. Każdorazowo należy również stosować się do wymogów wynikających z norm i certyfikatów dotyczących konkretnych produktów. Farby KABE Polska sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności, ani za szkody wywołane zastosowaniem metod opisanych w niniejszym artykule, ani za fakt, że produkty marki Farby KABE mogą się w konkretnej sytuacji nie nadawać do zastosowania w sposób opisany w niniejszym artykule.